آسانسور یکی از پرکاربردترین تجهیزات حملونقل عمودی در ساختمانهاست که به کمک اجزای مکانیکی، الکتریکی و کنترلی، افراد و کالاها را بین طبقات جابهجا میکند. عملکرد درست و ایمن آسانسور وابسته به کیفیت و هماهنگی دقیق بین تجهیزات مختلف آن است.
در ادامه با مهمترین تجهیزات آسانسور و نقش هر یک آشنا میشویم:
موتور آسانسور
موتور قلب تپنده آسانسور است که وظیفه تأمین نیروی حرکتی برای بالا و پایین رفتن کابین را بر عهده دارد. دو نوع اصلی موتور عبارتاند از:
- گیربکسدار (Geared): مناسب ساختمانهای کمارتفاع.
- بدون گیربکس (Gearless): برای ساختمانهای بلند و سرعت بالا.
تابلو فرمان
تابلوی فرمان مرکز کنترل آسانسور است که عملیات حرکت، توقف، سرعت، و ایمنی کابین را مدیریت میکند. معمولاً دارای سیستمهای هوشمند، PLC و مدارهای حفاظتی است.
کابین آسانسور
بخشی از آسانسور است که افراد یا بار داخل آن قرار میگیرند. کابین دارای دیوارههای فلزی، کفپوش، درب داخلی، پنل فرمان، و سیستم روشنایی است.
دربها
- درب طبقات: در هر ایستگاه نصب میشود و فقط هنگام رسیدن کابین باز میشود.
- درب کابین: روی خود کابین نصب است و هنگام توقف، به صورت همزمان با درب طبقه باز میشود.
دربها ممکن است اتوماتیک یا نیمهاتوماتیک باشند.
ریل آسانسور
ریلها مسیر حرکت عمودی کابین و وزنه تعادل را مشخص میکنند و از انحراف آنها جلوگیری میکنند. از جنس فولاد سخت ساخته میشوند.
سیم بکسل یا طناب فولادی
سیم بکسلها کابین و وزنه تعادل را به موتور متصل میکنند و با چرخش فلکه موتور، حرکت را منتقل میکنند. مقاومت بالا و بازرسی منظم آن اهمیت زیادی دارد.
وزنه تعادل
وزنه تعادل باعث کاهش مصرف انرژی و تعادل حرکت کابین میشود. معمولاً از صفحات فلزی یا بتنی سنگین ساخته میشود و در طرف مقابل کابین درون چاهک آسانسور قرار دارد.
سیستم ترمز (پاراشوت)
در مواقعی که سرعت کابین از حد مجاز بیشتر شود یا سیم بکسل پاره شود، سیستم پاراشوت فعال شده و کابین را بهطور ایمن روی ریلها متوقف میکند.
9. چاه آسانسور
فضای عمودی اختصاصیافته در ساختمان که در آن کابین، ریلها و تجهیزات مکانیکی نصب شدهاند. چاه آسانسور باید دقیقاً طبق استاندارد طراحی و اجرا شود.
10. سنسورها و تجهیزات ایمنی
از جمله:
- سنسور تشخیص موقعیت کابین
- سوئیچ حد بالا و پایین
- سنسور باز بودن دربها
- سیستم اضطراری نجات اضطراری (UPS)
نتیجهگیری
تجهیزات آسانسور، مجموعهای از قطعات دقیق و هماهنگ هستند که با هم کار میکنند تا ایمنی، راحتی و عملکرد روان آسانسور را تضمین کنند. آشنایی با این تجهیزات برای استفاده ایمن، نگهداری صحیح، و همچنین طراحی یا نصب آسانسور بسیار ضروری است.